Tanzimat Edebiyatı Test-9

1. (I) İlk dönem Tanzimat şiiri, temelde sanatın toplum için olduğu ilkesine dayanır. (II) Bu dönemde, eski şiirin dünyasına tümüyle karşıt bir düşünce şiiri geliştirilir. (III) Gerçi eski şiirdeki nazım biriminden vazgeçilememiş, dörtlük kullanılmaya devam edilmiştir. (IV) Divan edebiyatındaki "göz için uyak" anlayışı, yerini yavaş yavaş "kulak için uyak" anlayışına bırakmıştır. (V) Konu bütünlüğü sağlanarak anlam, şiirin bütününe yayılmıştır.

Bu parçada numaralanmış cümlelerin hangisinde bilgi yanlışı vardır?

A) I.   B) II.   C) III.   D) IV.   E) V.

 

2. Tanzimat edebiyatı sanatçıları, romanlarında tarihi konulara, yanlış Batılılaşmaya ve cariyelik sorununa eğilmişlerdir. "Yeniçeriler" ve "Cezmi" tarih konusuyla, "Sergüzeşt" ve "Zehra" cariyelik sorunuyla, "Araba Sevdası" ise Batılılaşma sorunuyla ilgili romanlardır.

Bu parçada, aşağıdaki yazarlardan hangisinin eserinden söz edilmemiştir?

A) Namık Kemal       

B) Samipaşazade Sezai

C) Şemsettin Sami     

D) Ahmet Mithat Efendi

E) Nabizade Nazım

 

3. Modern edebiyatımızın kurucularından sayılan sanatçımızın Doğu ile Batı edebiyatı arasında köprü olabilecek kadar kuvvetli bir kültürü, zengin bir hayal gücü vardır. Kırkı aşkın eserinin yarısı tiyatrodur. Tiyatrolarında tarihsel konuları, hayale dayanan olaylarla manzum-mensur karışık bir anlatımla İşlemiştir. Aruzun yanı sıra heceyi de şiirlerinde kullanmıştır.

Bu parçada sözü edilen sanatçı, aşağıdakilerden hangisidir?

A) Şinasi        

B) Namık Kemal

C) Samipaşazade Sezai         

D) Tevfik Fikret

E) Abdülhak Hamit Tarhan

 

4. —-, şiirin konusunu geliştirmiş ve "Güzel olan her şey şiirin konusu olabilir." görüşüne uygun şiirler yazmıştır. Muallim Naci ile eski-yeni tartışmasına girerek şiirin biçimsel kurallarının bazılarını kırmış ve "kulak için uyak" görüşünü savunmuştur.

Bu parçada boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir?

A) Recaizade Mahmut Ekrem

B) Ziya Paşa

C) Namık Kemal

D) Şinasi

E) Abdülhak Hamit Tarhan

 

5. (I) Namık Kemal'in ilk piyesi okunsun diye yazdığı "Macera-yı Aşk"tır. (II) Oynanan piyesi, "Vatan yahut Silistre"dir. (III) Konu ve karakter bakımından en dikkate değer piyesi "Akif Bey"dir. (IV) Üslup ve kuruluş bakımından en zayıf eseri ise "Kara Bela"dır. (V) "Celaleddin Harzemşah" adlı oyunu ise, önsözüyle ve yazarın en sevdiği eser olmasıyla tanınır.

Bu parçada numaralanmış cümlelerin hangisinde bilgi yanlışı vardır?

A) I.   B) II.   C) III.   D) IV.   E) V.

 

I. Romanın sonunda, seçtiği konuların ulaştığı noktadan okuyucuya dersler çıkarır.

II. Romancılığının yanı sıra gazetecilik de yapmış ve Tercüman-ı Hakikat'ı çıkarmıştır.    .

III. Eserlerini yazarken, bilgi vermek ve toplumu eğitmek amacını gütmüştür.

IV. Dil konusuna yönelmiş; Kamus-ı Türkî adlı bir sözlük hazırlamıştır.

V. Çoğu roman ve hikâye, bazıları ansiklopedi olan iki yüze yakın kitap yazmıştır.

6. Yukarıda numaralanmış cümlelerin hangisinde Ahmet Mithat Efendi ile ilgili bir bilgi yanlışı vardır?

A) I.   B) II.   C) III.   D) IV.   E) V.

 

7. Tanzimat döneminde verilen ürünlerin pek çoğunda vatan, hürriyet, yasa, hak, adalet… kavramlarının yer aldığı toplumsal içerikli ürünler yazılmıştır.

Aşağıdakilerden hangisi yukarıda sözü edilen kavramları içeren eserlerden biri değildir?

A) Temaşa-yı Leyal

B) Terkib-i Bent

C) Mukaddime

D) Hürriyet Kasidesi

E) Vatan yahut Silistre

 

8. Oyunun konusu, işbilir ve aklı başında bir dost tarafından ufak bir rüşvetle düzeltilen, hileli bir evlendirme olayıdır. Şair Müştak Bey, Kumru Hanım'ı sever; ama kızın ailesi, imamın yardımıyla ona, kızın çirkin, huysuz ve yaşlı ablasını nikâhlar.

Bu parçada kısaca tanıtılan eserin adı ve yazarı aşağıdakilerin hangisinde doğru verilmiştir?

A) Şinasi – Şair Evlenmesi

B) Recaizade Mahmut Ekrem – Vuslat

C) Namık Kemal – Zavallı Çocuk

D) Abdülhak Hamit Tarhan – İçli Kız

E) Ahmet Vefik Paşa – Zor Nikâh

 

9. Batı roman tekniğiyle yazılan —-, konusunu sosyal hayattan almıştır. Konuyla ilgisi olmayan ve kasidelerdeki nesib bölümünü andıran geniş bahar betimlemesinden sonra girilen olay örgüsü, yaşamın gerçeklerinden uzak yetiştirilen bir gencin, uygunsuz bir kadına duyduğu aşk ile sonradan âşık olduğu cariyesi etrafında şekillenir. Tutarsız bir sonu olan roman, melodram romanına örnektir.

Bu parçada boş bırakılan yere getirilmesi gereken eser, aşağıdakilerden hangisidir?

A) Sergüzeşt  

B) Araba Sevdası

C) Hasan Mellah       

D) İntibah

E) Felatun Bey'le Rakım Efendi

 

10. Aşağıdakilerden hangisi, Tanzimat edebiyatı sanatçılarının, ikinci dönemde "toplum için sanat" anlayışından uzaklaşmasının nedenlerinden biri olamaz?

A) Abdülhamit'in, Rus Savaşı'nı öne sürerek meşrutiyete son vermesi ve baskı yönetimini uygulamaya başlaması

B) Toplumu eğitmede en etkili araç olarak görülen tiyatronun, bu dönem sanatçılarının ilgisini çekmemesi

C) Dönemin ünlü isimlerinin saraya yakın olmaları (Recaizade Mahmut Ekrem Öğretmen, Abdülhak Hamit elçi, Samipaşazade Sezai paşa oğlu) nedeniyle toplumu harekete geçirecek edebiyat eserlerinin yazılmaması

D) Yayımlanan her tür kitaba ve gazeteye sansür konması nedeniyle sanatçıların, eserlerinde suya sabuna dokunmayan olayları ele alması

E) Bu dönemdeki sanatçıların, bireysel anlamda da yaşadıkları acılar nedeniyle bireysel konulara yönelmesi

 

11. Aşağıdakilerin hangisinde bilgi yanlışı vardır?

A) Akıl unsurunu ön plana çıkaran Şinasi, pek çok ilke imza atmıştır, ilk kez noktalama işaretlerini kullanmış, şiire ilk kez başlık koymuştur.

B) "Celalettin Harzemşah" adlı eserinin önsözünde tiyatro hakkındaki görüşlerini dile getiren Namık Kemal, ilk sahnelenen oyunun da yazarıdır.

C) Hiciv türündeki kasidelerin olduğu "Zafername" adlı eser, Ziya Paşa'ya aittir.

D) Hukuk, dil ve edebiyat üstüne pek çok yazı yazan, Tercüman-ı Hakikat başta olmak üzere pek çok gazete çıkaran Ahmet Vefik Paşa'nın tek amacı, edebiyat yoluyla halkı bilgilendirmektir.

E) Tanzimat'tan sonra çıkarılan ilk mizah dergisi "Diyojen"de yayımlanan yazıları, Türk mizah edebiyatının o devirdeki en güzel örnekleri olarak kabul edilen tiyatroları genellikle komedi türünde olan Direktör Âli Bey, en çok, Ayyar Hamza adlı oyunuyla tanınır.

 

12. Aşağıdakilerden hangisi, Tanzimat edebiyatı sanatçılarının topluma mesaj iletmek amacıyla verdiği ürünlerden biri değildir?

A) Tasvir-i Efkâr

B) Talim-i Edebiyat

C) Henüz On Yedi Yaşında

D) Şair Evlenmesi

E) Hürriyet Kasidesi 

 

13. 1878 yılında meclis kapatılır, anayasa askıya alınır ve tarihçilerin “İstibdat Dönemi” adını verdikleri dönem başlar. Bu koşullar altında ikinci dönem Tanzimat edebiyatı, birinci dönemden farklı boyutlarda gelişir. Bu dönem sanatçıları toplumsal sorunlardan uzak dururlar. Edilgenlik, sanatçının belirgin özelliği olur.

Aşağıdakilerden hangisi, bu döneme ait eserlerden biri değildir?

A) Araba Sevdası      

B) Çok Bilen Çok Yanılır

C) Duhter-i Hindu     

D) Sahra

E) Âkif Bey

 

14. —- sanatçısı, romanda bireysel ve sosyal sorunları gündeme getirirken okuyucuya ibret dersi vermeyi amaçlar. Örneğin tiyatro, "faydalı bir eğlence"dir onlar için. —- sanatçısı ise roman sanatını ön plana almış, olayların kuruluşuyla kişi kadrosunu uyumlu biçimde düzenlemeye çalışmış, roman tekniğini geliştirmiş; ama sosyal sorunlar romana sokmamıştır.

Bu parçada boş bırakılan yerlere, aşağıdakilerin hangisinde verilenler sırasıyla getirilmelidir?

A) Tanzimat – Cumhuriyet

B) Cumhuriyet – Servet-i Fünun

C) Tanzimat – Servet-i Fünun

D) Fecr-i Âti – Servet-i Fünun

E) Servet-i Fünun – Milli Edebiyat

 

15. Aşağıdakilerin hangisinde bir bilgi yanlışı vardır?

A) Muallim Naci, şiirdeki eski-yeni mücadelesinde eski edebiyat taraftarlarının lideri olarak adını duyurmuştur.

B) "Zehra" adlı eseriyle büyük başarı yakalayan Nabizade Nâzım, bu eserini kıskançlık teması üzerine oturtmuş, karakterlerinin betimlemesini gerçekçi biçimde yapmıştır.

C) Samipaşazade Sezai gezi notlan, mektuplar, edebi makaleler de yazmış; ama adını realist roman ve hikâyeleriyle duyurmuştur.

D) Abdülhak Hamit, tüm şiirlerinde, hatta manzum tiyatrolarında bile aruz ölçüsünü kullanmış; hece ölçüsünü hiç denememiştir.

E) İkinci dönem Tanzimat edebiyatında Recaizade Mahmut Ekrem, "Zemzeme" ve "Takdir-i Elhan" adlı eserleriyle eleştiri türünü canlı tutmuştur.

 

16. Namık Kemal ilk romanını "Son Pişmanlık" adıyla Magosa'dayken yayımlamıştır. Ancak Maarif Nezareti, bu adı değiştirip romanın "Sergüzeşt-i Ali Bey" adıyla yayımlanmasına izin verdi. Romanın konusu bir mirasyedi olan Ali Bey'in, Mahpeyker adlı bir kadına duyduğu aşktır. Roman tekniği bakımından çok da yetkin olmayan bu yapıt 1876'da Namık Kemal'in adı kullanılmadan ve adı bir kez daha değiştirilip "—-" adıyla yayımlanmıştır.

Bu parçada boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir?

A) İntibah

B) Cezmi

C) Kara Bela

D) Gülnihal

E) Celalettin Harzemşah

 

17. Tanzimat dönemi tiyatro yazarlarındandır. Trabzon valiliği, Düyun-u Umumiye yöneticiliği yaptı. 1869-1872 arasında yayımlanan İlk mizah dergimiz Diyojen'de ilginç yazılar yazdı. Kokona Yatıyor, Misafiri İstiklal ve Moliere'den uyarlama olan Ayyar Hamza önemli oyunlarındandı. Lehçetü'l Hakayık adlı bir mizah sözlüğü de vardır.

Bu parçada tanıtılan yazar, aşağıdakilerden hangisidir?

A) Direktör Âli Bey

B) Ahmet Vefik Paşa

C) Abdülhak Hamit Tarhan

D) Muallim Naci

E) Şemsettin Sami

 

CEVAP ANAHTARI

1-C 2-C 3-E 4-A 5-A 6-D 7-A 8-A 9-D 10-B 11-D 12-B 13-E 14-C 15-D 16-A 17-A