18.yüzyılın sonlarında ortaya çıkan 19. yüzyılda etkisini gösteren bir edebiyat akımıdır. Klasisizme tepki olarak doğan romantizm, duygu ve hayali ön plana çıkarmıştır.
Hazırlık Dönemi
Klasisizm akımının ortaya koyduğu sağduyu ve akıl ilkesi bilimsel ve sanatsal gelişmeyi hızlandırmıştır. J. J. Rousseau, Montesquieu gibi felsefeciler, katı kurallara bağlı sistemle düşünce yönünden çatışma içine girmiştir.
Bu felsefeciler, insan hakları, özgürlük, adalet gibi konuları halkın gündemine sokmayı başarmıştır. Sonunda bu düşünceler meyvesini vermiş ve 1789’da Fransız İhtilali olmuştur. İhtilalden sonra derebeylik ve aristokrasi çökmüş; soylulara karşı yeni bir yapılanma (burjuva) oluşmuştur. Bu gelişmelerden sonra da yeni duygu, düşünce ve idealleri anlatmayı amaçlayan, sanatın ve sanatçının kurallardan kurtulup özgürleşmesini savunan romantizm akımı doğmuştur.
Romantizmin en önemli özelliği klasisizme tepki olarak doğuşudur. Klasik öğretinin bütün kuralları romantizmle birlikte yıkılmış, Latin ve Yunan edebiyatlarının etkisi iyice zayıflamıştır. Bu akım, Victor Hugo’nun “Hernani’ adlı oyunuyla bir edebiyat akımı olarak başarıya ulaşmıştır.
Romantizmin Akımının Özellikleri
- Duygu ve coşku önem kazanır.
- Birey, öznellik, akıl dişilik, düş gücü, kişisellik ön plana alınmıştır.
- Romantik sanatçılar, eserlerinde kişiliklerini gizlemezler, olaylarla ilgili görüşlerini açıkça ortaya koyarlar.
- Seçilen kahramanlar ya çok iyi ya da çok kötüdür ve romanlarda iyi-kötü çatışması vardır. Ayrıca romantizmde her sınıftan insan eserlerde kendine yer bulur.
- Aşk, ölüm, tabiat, belli başlı konular olarak dikkat çeker.
- Romantikler, edebiyat dilindeki kalıplaşmış kelimeler yerine, günlük konuşma dilini kullanmayı benimserler. Bu yüzden romantizmde klasisizme göre daha sade bir dil göze çarpar.
- Romantikler, her sınıftan insanı da eserlerine konu olarak almışlardır.
- Klasiklerin önemsemediği din duygusuna geniş yer veren romantiklerin kahramanlarının çoğu dindardır.
- Romantizmde ilk eserler tiyatro alanında verilir, ancak daha sonra roman ön plana çıkar.
- Romantik tiyatroda, klasik tiyatroda bulunan zaman ve yer birliği kaldırılmıştır.
Romantizmin Temsilcileri
- Vıctor Hugo
- J.J. Rousseau
- Goethe
- Schiller
- Lamartine
- Aleksandre Dumas
- Alfrede de Musset
- Voltaire
- Lord Byron
- Chateaubriand
- Puşkin
Türk edebiyatında romantizmin temsilcileri:
- Tanzimat edebiyatı dönemindeki ürünlerin çoğunluğu Romantizmin etkisiyle kaleme alınmıştır.
- Namık Kemal (Roman ve tiyatrolarıyla)
- Ahmet Mithat (İlk romanlarıyla)
- Recaizade Mahmut Ekrem (Şiirleriyle)
- Abdülhak Hamit (Tiyatrolarıyla)
- Ziya Paşa (Şiirleriyle)