Divan edebiyatında ölen kişinin ardından duyulan acıyı ve üzüntüyü dile getirmek, onun üstün yanlarını anlatmak için yazılan şiirlerin genel adına mersiye denir.
Mersiyenin Genel Özellikleri:
- Arapça bir kelime olan mersiyenin halk edebiyatındaki karşılığı “ağıt”, İslamiyet öncesi Türk edebiyatındaki adı ise “sagu”dur.
- Kutsal günlerde, ölüm törenlerinde mersiye okuyan kişiye de mersiyehan denir.
- Mersiyeler bazen ölenin kaybından doğan teessürü ifade etmek, bazen ölen kişinin meziyetlerini (yiğitliğini, cömertliğini, kahramanlığını) ifade etmek için yazılır.
- Arapça ve Farsça kelimeler çok olduğundan dili ağırdır.
- Nazım birimi beyittir.
- Aruz ölçüsüyle yazılmıştır.
- Mersiyeler genellikle mesnevi ve terkib-i bent nazım biçimlerinde yazılmıştır.
- Divan Edebiyatı klasik çağında orta uzunlukta ve tamamı beyitlerden oluşan bir şiir iken, son evrede 8 beyitten ve bunu tamamlayan bendlerden oluşan bir yapıya dönüşmüştür.
- Tekke Edebiyatı’nın Bektaşi nev’inde Hz. Hüseyin için yazılan mersiyeler çoktur ve meşhurdur.
- Fuzûli’nin “Hadikatü’s-Süadâ” (Seyyidler Bahçesi) adındaki mersiyesi ünlüdür.
- Ünlü divan şairi Baki’nin Kanuni Sultan Süleyman’ın ölümü üstüne yazdığı Kanuni Mersiyesi, bu türün en güzel örneklerindendir.