Maviciler (Mavi Akımı)

Atilla İlhan’ın 1952-1956 yıllarında çıkardığı derginin adı olan “Mavi”nin etrafında toplanan Orhan Duru, Ferit Edgü gibi sanatçıların oluşturduğu bir edebi topluluktur.

Bu sanatçılar, şairane bir sanat anlayışının temsilcisi olmuşlardır. Daha sonra Mavi dergisi Özdemir Nutku’nun yönetimine geçer ve Atilla İlhan’ın savunduğu toplumsal gerçekçiliğin (sosyal realizm) sözcüsü olur. Dergi, Nisan 1956’da çıkan 36. sayıdan sonra (Son Mavi) kapatılır.

Temsilcileri; Attila İlhan, Ferit Edgü, Orhan Duru, Özdemir Nutku, Yılmaz Gruda, Ahmet Oktay, Demirtaş Ceyhun, Demir Özlü ve Tahsin Yücel’dir.

Garip akımına karşı bir duruş sergilemeleri ve yenilikçi şiiri savunmaları, onları “Garip Dışında Yeniliği Sürdüren Şiir” akımına dâhil eder.

Maviciler’in Özellikleri:

  • Garip akımına tepki olarak çıkmıştır.
  • Bu topluluğun hedefinde Garip Akımı ve Orhan Veli vardır.
  • Garipçilerin savunduğu birçok görüşe karşı çıkmışlardır.
  • Özellikle şiirin açık olması gerektiği anlayışı Maviciler tarafından tamamen reddedilmişti.
  • Maviciler şiirin bütünüyle açık olamayacağını, anlam kapalılığının şiiri düzyazıdan ayıran önemli bir faktör olduğu görüşündedirler.
  • Şiirin basit olamayacağını zengin benzetmeli, içli, derin olması gerektiğini savunmuşlardır.

ATTİLA İLHAN (1925-2005)

  • Attila İlhan yüksek öğrenimini yarıda bırakmış, bir süre gazetecilik yapmış, yazarlıkta karar kılmıştır.
  • Adını 1946 CHP şiir yarışmasında ikinci olan “Cebbaroğlu Mehemmed” duyurmuştur.
  • Şiir, roman, eleştiri alanında eserler vermiştir.
  • Şiirlerinde romantik bir duyarlıkla toplumsal gerçekçilik açısından çağımıza, yaşadığımız günlere bakar. İnançlarında ayak direyen, sert çıkışlar yapan, gerçeklerden çok anılara sığınan bir karakter yapısı vardır. “Serüven tutkunu” bir şair olan Attila İlhan en çok aşk, intihar, içki, ölüm, kavga, kahramanlık… temalarını işler.
  • 1952′de çıkan Mavi dergisiyle birlikte Türk şiirinde yeni bir eğilim ortaya çıktı. Attilâ İlhan, yazılarıyla bu eğilimi metot hareketine dönüştürmeye çalıştı. Mavi, hürriyet ve barışı temsil eden bir renktir. En büyük tepkisi de Garipçiler’edir.
  • Şiirlerinde Divan şiirinin biçim özelliklerinden, imgelerinden de yararlanır. Canlı konuşma diline, argoya, halk deyimlerine geniş ölçüde yer vermiştir.
  • Eserleri:
  • Şiir: Duvar, Sisler Bulvarı, Yağmur Kaçağı, Ben Sana Mecburum, Bela Çiçeği, Yasak Sevişmek, Elde Var Hüzün
  • Roman: Sokaktaki Adam, Zenciler Birbirine Benzemez, Kurtlar Sofrası, Bıçağın Ucu, Sırtlan Payı, Fena Halde Leman, Dersaadet’te Sabah Ezanları

Daha Fazla Ayrıntı İçin Bkz. Attila İlhan Hayatı, Edebi Kişiliği ve Eserleri

AHMET OKTAY (1933-…)

  • Mavi hareketi içinde yer almıştır.
  • Toplumcu sanata bağlı sanatçılar arasındadır.
  • Eserleri:
  • Şiir: Gölgeleri Kullanmak, Her Yüz Bir Öykü Yazar, Dr.Kaligari’nin Dönüşü, Sürgün, Sürdürülen Bir Şarkının Tarihi, Kara Bir Zamana Alınlık, Yol Üstündeki Semender, Ağıtlar ve Övgüler, Gözüm Seyirdi Vakitten, Söz Acıda Sınandı, Az Kaldı Kışa, Hayalete Övgü, Poyrazda Kımıldayan Salıncak

Daha Fazla Ayrıntı İçin Bkz. Ahmet Oktay Hayatı, Edebi Kişiliği ve Eserleri


39 Yorum Var: “Maviciler (Mavi Akımı)

  1. Güzel anlatmışsınız da… İsmi neden mavi? Tamam diğerleri bir dergi etrafında toplanıp o derginin ismini aldı ama bu neye göre bu ismi aldı? Hiç akılda kalıcı değil.

    1. Bunlar da dergiye göre isim almışlardır, okumadınız galiba.

    2. Çünkü mavi özgürlüğün ve barışın rengi olduğu için seçmişler.

    3. Onlar edebiyat dergisini kurdukları zaman ülkede darbe donemi gibi bir dönem yaşanmaktaydı. Mavi; umut, sevgi, barış anlamına gelmektedir. Bundan dolayı topluluğun adı Mavi’dir. Ülkelerinde refah ve barış ortamını arayan kimselerin oluşturduğu topluluk, darbe döneminde derginin kapatılmasıyla dağıtılmıştır.

    4. Türk edebiyâtında fikir ve sanatın, sosyâl bir sınıf veya grubun bayrağı yapılamayacağı iddiasıyla; “hürriyetin ve barışın rengi” manâsında “Mavi” adlı bu dergi ortaya çıkmıştır.

  2. 1. Mavi renk, barışın ve özgürlüğün rengi olduğu için bu ismi kullanmışlardır.
    2. Bu açıklamalarda bilgi yanlışlığı var. Attila İlhan Mavi isimli dergiye sonradan katılır. Dergiyi çıkartan kişi Attila İlhan değil Teoman Civelek’tir. Attila ilhan derginin yönetiminde hiçbir zaman yer almaz. Öğrencileri yanlış bilgilendirmeyelim lütfen.

    1. Tabi ki bilgi var ancak burada en önemlilerini almaya çalışıyoruz. İlerleyen zamanlarda diğer sanatçılar da eklenecektir.

  3. Bu akımın en önemli temsilcisi Teoman Civelek’tir. Atilla İlhan’ın bu dergiyle alakası bile yok.

  4. Funda Hanım ve Emirhan Bey “Yağmur Kaçağı” şiirinin temasını sormuşlar. Kendi yorumumu katmadan Yağmur Kaçağı kitabının arka sayfalarında üstadımın şiir hakkında kendi yaptığı yorumu aktarıyorum:

    “Yağmur Kaçağı’nda, Pia, Üçüncü Şahsın Şiiri, Böyle Bir Sevmek gibi bir kerede yazdığım şiirlerdendir. Ünü büyük. 50 ve 60 yılları boyunca, kim bilir kaç delikanlı, kaç genç kıza bu şiiri okumuş ya da yazmıştır. Şimdi toplum hayatının yüksek kademelerinde seyreden bazı kişiler, özel söyleşilerimizde, diğer bazıları gibi bu şiiri de ezberden okumuşlar, ilk gençlik yıllarında sevdalarını bununla ifade ettiklerini söylemişlerdir. Tehlike, şiirdeki duyarlığın zamanla sınırlanması, yeni kuşakların duyguya yabancı kalması tehlikesi idi. Sanıyorum, Yağmur Kaçağı bu tehlikeyi de savuşturdu. Son yıllarda birden gelişen Türk hafif müziğinin genç bestecileri, bir değil birkaçı, şiiri bestelediler, demek ki günümüzün duyarlığını da yansıtabiliyor. Bu bestecilerden biri, şarkısını ille duyurmak istemiş, vaktim olmadığından bu işi telefonda yapmıştı.” diye anlatıyor üstadım Attila İlhan.

    Not: Bu şiir Akil Aksan tarafından Fransızcaya, Yüksel Pazarkaya tarafından Almancaya çevrilmiştir.

  5. Ahmet Kabaklı Türk Edebiyatı isimli eserinde Mavi akımı hakkında şunları söyler:” Atilla İlhan’ın çıkardığı dergidir.” Atilla İlhan Varlık’ta yazdığı bir yazıda şöyle der:” Mavi’yi ben çıkarmadım. Dergiyi Ankara’da bir gençler grubu çıkarıyordu. Ben o aralar İstanbul’daydım, daha da garibi Mavi dergisini o kadar da ilginç bulmuyordum. O dergide ilk yazım derginin ikinci yılında 21. sayıda çıkmıştır. (1 Ekim 1966, S.679, s.4-5)

    1. Evet, sanat sanat için. Anlatımda da değinilmiş “şairane bir sanat üslubu, kapalı anlam ve Garip akımına karşı”.

  6. Arkadaşlar güzel de diğer şair ve yazarlar neden yok? Ferit Edgü, Demirtaş Ceyhun, Yılmaz Gruda…

  7. Yetersiz ve çok sığ bir özet. Mavi Topluluğu, Garip Hareketine tepki olarak doğmamıştır. Poetik görüşlerinin zıt olması, tepkiye karşı doğmayı gerektirmez. Çok önemli bir düzeltme yapıyorum: Atilla İlhan bu edebi topluluğa sonradan dahil olmuş ve onun katılmasıyla toplulukta “sosyal realizm” anlayışı hakim olmuştur. Teoman Civelik -ki dergiyi ve bildiriyi ilk elden hazırlayan kişidir- Mavi altyapısını oluşturan ilk üç şairden birisidir (burda adını dahi göremedim). Üstelik özette Hisar Topluluğu’na dair hiçbir madde yok. Mavicilerin, en çok kalem kavgası ettiği edebi yapı Hisarcılardır. Aralarındaki anlaşmazlık çoğu kez mahkemenin kapısından dönmüştür. Doğru kaynaklar her zaman kitaplardır!

  8. Hem yeriyorsunuz hem de eleștiriyorsunuz doğru kaynağı söyleyin de bari bizde doğru bilgiyi öğrenelim.

  9. Cumhuriyet şiirinin diğer başlıklarını güzelce yazmışsınız ellerinize sağlık fakat 2014’te eklemeler yapılacaktır demenize rağmen başta Ferit Edgü olmak üzere birkaç kisi eksik eklemeyi düşünüyor musunuz?

Vedat için bir yanıt yazın Yanıtı iptal et

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir