Halk Edebiyatı Test-7

1. Karac'oğlan bunu böyle söyledi

İndi aşkın deryasını boyladı

Kızlar gitti diye pınar ağladı

Açıştım yüreğim yandı pınara

Bu dörtlükle ilgili aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır?

A) Sarma uyak düzeni vardır.

B) Redif kullanılmıştır.

C) Hüsn-i talil sanatından yaralanılmıştır.

D) Bir koşmanın son dörtlüğüdür.

E) Kişileştirme sanatından yararlanılmıştır.

 

2. Aşağıdakilerden hangisi Halk şiirinin genel özelliklerinden biri değildir?

A) Aşk, doğa, ayrılık, özlem, gibi konular ele alınmıştır.

B) Dil ve anlatımda süslü söyleyişe yöneliş yoktur.

C) Daha çok, redif ve yarım kafiye kullanılmıştır.

D) Genelde aruz ölçüsüyle yazılmıştır.

E) Konular ve duyarlılıklar bakımından halk kültüründen beslenmiştir.

 

3. Kendine has bir nükte gücü olan —-, zekâsını ortaya koyarak ve gülünç duruma düşmeden nükteler yapmıştır. Bazı rivayetlere göre, 1208 yılında Eskişehir'in Sivrihisar ilçesine bağlı Hortu köyünde doğmuş, 1284 yılında Akşehir'de vefat etmiştir. Anadolu'dan Orta Asya'ya kadar geniş bir coğrafyaya ünü yayılmıştır. Günümüzde birçok fıkra ona mal edilirse de öğüt verme özelliği taşımayan, Türk halkının sağduyusu ve mizacını yansıtmayan fıkralar onun değildir.

Bu parçada boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir?

A) Yunus Emre

B) Nasreddin Hoca

C) Mevlana

D) Ahmet Yesevi

E) Köroğlu

 

4. Türk Halk edebiyatı nazım şekli ve türüdür. Diğer halk şiiri türlerinden ezgisiyle ayrılır. Genellikle anonimdir. İsimleri bilinen saz şairlerinin söyledikleri de giderek halka mal olmuştur. Genellikle hece vezninin 7, 8 ve 11 'li kalıplarıyla kıtalar halinde söylenir. Her kıtada asıl sözlerin bulunduğu bend ile nakarattan meydana gelir. Nakarat her bendin sonunda tekrarlanır. Bu kısım bağlama veya kavuştak diye de bilinir. Bir yöreden diğer bir yöreye şekli ve söyleniş biçimi değişerek geçebilir. Ezgilerine, konularına ve yapılarına göre isimlendirilebilse de kesin olarak bir gruplama yapma olanağı yoktur.

Halk Edebiyatı

Bu parçada aşağıdakilerden hangisinden söz edilmektedir?

A) Türkü   B) Semai   C) Ağıt   D) Mani   E) Güzelleme

 

5. Aşağıdakilerden hangisi Halk şiirinin bir özelliği değildir?

A) "Kulak için kafiye" ilkesini benimseme

B) Yalın bir anlatım kullanma

C) Nazım biriminin dörtlük olması

D) Genellikle yarım uyak kullanma

E) Parça güzelliğine önem verme

 

6. Bülbülem başladım feryat etmeye

Aç hüsran bağını yaz eyle bari

Takatim kalmadı çevrin çekmeye

İhsanın yok ise naz eyle bari

Bu dizelerle ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

A) 11'li hece ölçüsüyle yazılmıştır.

B) Lirik bir şiirdir.

C) Bir koşmanın ilk dörtlüğüdür.

D) I. ve III. dizelerde uyak kullanılmamıştır.

E) Anonim halk edebiyatı ürünlerindendir. 

 

7. Aşağıdaki dizelerden hangisi bir koçaklamadan alınmıştır?

A) Birin bilir birin bilmez

Bu dünya kimseye kalmaz

B) Erciyes Dağı'nda uçan bir kuşu

Kör gözünen görülmez ki göreyim

C) Kalkmadı dizimin gayrı dermanı

Ekin ektim yapamadım harmanı

D) İnsan dedikleri duvara benzer

Hele suvakları dökülsün de gör

E) Çek kılıcı vur düşmanın boynunu

Çık meydana boz kötünün oynunu

 

8. Aslında neslinde giymemiş hare

İş gelmez elinden, gitmez bir kare

Sandığı gömleksiz duran mekkare

Bedestene gelir kaftan beğenmez

Bu dizelerde aşağıdaki türlerden hangisine özgü nitelikler ağır basmaktadır?

A) Ağıt   B) Taşlama   C) Mersiye   D) Güzelleme   E) Koçaklama

 

9. 19. yüzyıl Halk şairlerindendir. Türkmenlerin Avşar boyundandır. O dönemde Türkmenlerin göçebelikten kurtarılıp yerleşik hayata geçirilmek istenmesine karşı çıkmış ve Türkmenlerle birlikte savaşmıştır. Bu nedenle onun şiirlerinde savaş, kahramanlık ve yiğitçe söyleyiş temaları dikkati çeker. Koşma, semai, varsağı ve destan türlerinde şiirler söyleyen sanatçı, asıl kişiliğini türkülerinde göstermiştir.

Bu parçada sözü edilen halk şairi aşağıdakilerden hangisidir?

A) Köroğlu

B) Dadaloğlu

C) Kayıkçı Kul Mustafa

D) Karacaoğlan

E) Pir Sultan Abdal

 

10. 19. yüzyıl âşıkları içinde konar-göçer Türkmen aşiretlerinin geleneksel dünyasını, törelerini yansıtan şiirleriyle etkinleşir. "Yiğitlik, soyluluk, dayanışma" gibi göçebe toplumun değer sistemlerinin değişmeye yüz tuttuğu bir çağda bu değerleri savunan bir aşiret şairi olarak öne çıkar. Şiirlerinde zorunlu iskânı kabullenmeme ve toprağa bağlı yaşama uyum göstermeme iki önemli olgudur. Özellikle koçaklama tarzı şiirleriyle ünlü olan ozan, Divan şiiri etkisinden uzak, yalın bir Türkçeyle şiir söylemiştir.

Bu parçada sözü edilen ozan aşağıdakilerden hangisidir?

A) Âşık Ömer

B) Köroğlu

C) Dadaloğlu

D) Pir Sultan Abdal

E) Kaygusuz Abdal

 

11. Aşağıdaki sözcük dizilerinden hangisi, tümüyle Halk edebiyatı ürünlerinin adlarıdır?

A) Masal – varsağı – ninni – destan – şarkı

B) Koşma – semai – mani – masal – gazel

C) Mani – türkü – koşma – varsağı – masal

D) Destan – masal – mani – rubai – güzelleme

E) Mesnevi – türkü – semai – koçaklama – semai

 

12. (I) 16. yüzyıldan beri gelişimini sürdüren âşık edebiyatı 19. yüzyılda daha büyük bir önem kazanmıştır. (II) Bir yandan klasik edebiyat içinde mahallileşme akımı artarken, diğer yandan da halk şiiri klasik edebiyatın etkisine daha fazla girerek halktan ve halk zevkinden uzaklaşma eğilimi göstermeye başlamıştır. (III) Âşıklar, Gevheri ve Âşık Ömer'in etkisinde kalarak aruz ölçüsünü klasik şiirin nazım şekillerini kullanmışlar, heceyle yazdıkları şiirlerde de Arapça, Farsça kelime ve tamlamalara yer vermişlerdir. (IV) Aruz vezniyle koşma, semai, varsağı gibi nazım biçimlerinde şiirler yazan ozanlar, halktan gittikçe uzaklaşmışlardır. (V) Bütün bu olumsuz etkilere rağmen bunlardan etkilenmeyen, arı duru dili ve geleneksel halk şiirine uygun şiirleriyle öne çıkan ozanlar da vardır.

Bu parçada numaralanmış cümlelerin hangisinde bilgi yanlışlığı söz konusudur?

A) I.   B) II.   C) III.   D) IV.   E) V.

 

CEVAP ANAHTARI

1-A  2-D  3-B  4-A  5-E  6-E  7-E  8-B  9-B  10-C  11-C  12-D