Biyografi

Edebiyat, sanat, siyaset, ticaret gibi alanlarda haklı bir üne kavuşmuş, tanınmış insanların hayatlarını, eserlerini, başarılarını okuyucuya duyurmak amacıyla yalın bir dille, tarafsız bir görüşle yazılan inceleme yazılarına “biyografi (yaşam öyküsü, hayat hikâyesi)” denir. Eskiden bu tür yazılara “tercüme-i hâl” denirdi.

Biyografinin özellikleri şunlardır:

  • Biyografide amaç, söz konusu kişiyi tüm yönleriyle tanıtmaktır.
  • Biyografilerde anlatılan kişinin özellikle hayatı, eserleri, kişiliği, görüşleri konu edilir.
  • Biyografide kişinin nerede doğduğu, çocukluğunun nasıl bir ortamda geçtiği, öğrenim hayatı, yaptığı işler, çalıştığı yerler, kişiliği, huy ve karakteri, davranış özellikleri, başarılı olduğu alanlar, eserleri, ürünleri anlatılır.
  • Belgelere ve örneklere dayandırılarak hazırlanan biyografiler sanat ve meslek alanındaki tarihçiler için önemli kaynaklardır.
  • Biyografiler belgesel nitelikte olup gelecek kuşaklara önemli bilgilerin, tecrübelerin, örneklerin, görüşlerin aktarıldığı kaynaklardır.

Dünya Edebiyatında Biyografi

Tarihte ölen kişinin yaşamını ve yapıtlarını öven mezar yazıtları ve cenaze törenlerindeki konuşmalar yaşam öykülerinin ilk örnekleri sayılabilir. Daha sonra eldeki verilerin keyfi ya da eleştirellikten uzak bir yorumuna dayanan, söz konusu kişiyi övmek ve okura örnek oluşturmak için yazılan yaşam öyküleri başlamıştır. Bunun hemen ardından kişilerin gerçek yüzünü ortaya çıkarmayı amaçlayan eleştirel yaşam öyküleri de kaleme alınmıştır.

Biyografi türünün ilk büyük yazarı, eski Yunan edebiyatından Plutarkos’tur. Bu türün Batı edebiyatındaki kökleri Plutarkos’un Romalıları anlattığı “Hayatlar” adlı eserine dayanmaktadır. Ancak Batı da bu türün yaygınlaşması 16. yüzyıldan sonradır. 20. yüzyılda ise Batı da bir aileyi veya çevreyi ele alan geniş kapsamlı biyografik eserler yazılmaya başlanmıştır.

Türk Edebiyatında Biyografi

Divan edebiyatında şairleri anlatan eserlere ‘tezkire” denirdi. Çağatay yazarlarından Ali Şir Nevai 16. yüzyılda “Mecâlis’ün-Nefâis” adlı eseriyle Türk edebiyatında ilk biyografi örneğini vermiştir.

Ünlü kişilerin hayatlarını konu alan, bunları roman tarzında işleyen edebî yazılara “biyografik roman” denir. Biyografik romanlar da Türk edebiyatında önemli bir yer tutmaktadır. Bazı sanatçılar romanlarını biyografi tarzında yazmışlardır. Mehmet Emin Erişilgil’in “Bir Fikir Adamının Romanı: Ziya Gökalp”, “Bir İslâm Şairinin Romanı: Mehmet Akif”; Tahir Alangu’nun “Ülkücü Bir Yazarın Romanı: Ömer Seyfettin”; Oğuz Atay’ın “Bir Bilim Adamının Romanı: Mustafa İnan’ adlı eserleri biyografik romana örnek gösterilebilir.


132 Yorum Var: “Biyografi

    1. Bu yazı sayesinde Türkçeden 2.yazılım da 100 1.de 100’dü. Diğer derslerim de 100, sadece Fen bilimleri 99 İnşallah 100 olur diğer yazılım. Bu arada diğer TEOG sınavında tüm sekizlere başarılar.

    1. Benim hiç olmadı lütfen biraz daha uzun yazabilir misiniz lütfen rica edersem!

  1. Gerçekten siz sadece iyi yorumları yayınlıyorsunuz. Hep iyi mesajlar var yiyorsa benimkini de yayınlasanıza ama yok. Sayfanızın kötü olduğunu bilmesinler diye… İnsanları kandıramazsınız. Benim duygularımla oynadınız. :( :'( Şaka şaka süper yayınlıyorsunuz helal olsun!♥

  2. Biraz daha ayrıntılı anlatılabilir. Ama konuyu kavramak açısından bakılırsa, kısa ve öz olmuş. Saygılarımla.

  3. Tam istediğim bir site, bu hem eksiklerime hem de fazla bilgiye ulaştım teşekkürler.

  4. Bir konu da eksik olsun be. Helal vallahi ne arasam var ve de tam olması gerektiği gibi ve hocaların istediği gibi. Ellerinize sağlık.

  5. “Bir Bilim Adamının Romanı: Mustafa İnan’ olarak geçmiş de bazı kaynaklarda Oğuz Atay olarak geçiyor.

  6. Güzel olmuş ama niye notlarınızı yayınlıyorsunuz? Bazı şahıslar beni ne ilgilendirir senin notundan bize ne hava atmaya çalışıyorsan git dersine çalış!

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir