Telmih (Anımsatma)

Telmih sözcüğü “anımsatma” anlamına gelir. Şairin, birçok kişi tarafından bilenen bir olaya, konuya, atasözüne ya da inanca işaret etmesi, bir iki sözle onu hatırlatmasıdır.

Telmih bilgiye dayalı bir sanattır. Gerek şairin gerekse okuyucunun sözü edilen olayı, durumu, sözü bilmesi gerekir. Bu bilgi olmazsa telmih anlaşılmaz. Örneğin, şiirde tarihi bir olaya telmih varsa bu olayın bilinmesi, bir peygamber kıssasına telmih varsa yine bu kıssanın bilinmesi gerekir. Böylece şair birkaç sözle bir tarihi olaya, gelenek ve göreneklere, bir peygamber kıssasına ya da meşhur bir olaya okuyucuyu zihnen götürmüş olur.

Telmih Sanatına Örnekler:

“Gökyüzünde İsa ile
Tur dağında Musa ile
Elindeki asa ile
Çağırayım Mevlâ’m seni”

Bu dörtlükte birkaç olaya telmih vardır. Birinci dizede İsa peygamberin Allah tarafından gökyüzüne yükseltilmesine, ikinci dizede ateş bulmak için Tur Dağına giden Musa peygamberin buradan peygamber olarak dönmesine, üçüncü dizede ise Musa peygamberin yere attığında büyük bir yılan olan asasına ve bu asası ile gerçekleşen mucizelerine telmih yapılmıştır.

“Yeter yüreğime düşen ateş
İbrahim’de güle çevrilen ateş
Neredesin gel kuşandır beni
Yüreğimden kaldır ateşleri”

Bu dörtlükte bir peygamber kıssasına telmihte bulunulmuştur. İbrahim peygamber, putlara tapan Nemrut ve halkını bir Allah’a davet eder. Bu daveti Nemrut’un tepkisini çeker, geniş bir meydana büyük bir ateş yaktırır ve İbrahim peygamberi mancınıkla o ateşe atar. Bu dörtlükte şair, İbrahim peygamberin o ateşe atılışına telmih vardır.

“Beni bende demen bende değilem
Bir ben vardır bende benden içerü
Süleyman kuş dili bilür dediler
Süleyman var Süleyman’dan içerü”

Bu dörtlükte Süleyman peygamberin kuşlarla konuşmasına telmih vardır. Süleyman peygambere verilen mucizelerden biri de insan dışındaki diğer varlıkların dilini bilmesi, onları emrinde çalıştırmasıdır.


21 Yorum Var: “Telmih (Anımsatma)

  1. Güzel olmuş da bir eksiklik var gibi ama ne onu bulamıyorum. 10 tane örnek vermeniz gerekirken 3-4 tane verdiniz olmaz ki…

  2. Allah razı olsun ya akşam yapıyorum ödevi şimdiye kaldı, sizin siteyi buldum okula yaydım çok iyi site diye!

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir