Öne Çıkanlar

Dilde biri nazım diğeri nesir olmak üzere iki anlatım biçimi vardır. Nazım, ölçülü ve uyaklı anlatım biçimidir.

Manzume: Ölçü ve kafiye gözetilerek, nazım biçiminde yani dizeler halinde yazılan metinlere ”manzume” denir. Manzumelerin sanat değeri taşıyanlarına da “şiir” denir.

Manzume ve şiir arasındaki farklar:

  • Manzumede anlatılanlar düz yazıyla ifade edilebilirken şiirde anlatılanlar düz yazıyla ifade edilemez.
  • Manzumelerde bir olay örgüsü varken şiirlerde olay örgüsü yoktur.
  • Manzumelerde sözcükler genelde gerçek anlamda kullanılırken şiirde çok anlamlılık vardır.
  • Şiirler manzumelere göre çağrışım yönünden daha zengindir.

Manzum hikâye:

Nazmın nesre yaklaştırılmasıyla ortaya çıkan bir türdür. Önemli özelliklerinden birisi metinde karşılıklı konuşmaların yer almasıdır. Bu tarzı edebiyatımızda ilk kez Servet-i Fünuncular denemiştir. Tevfik Fikret ve Mehmet Akif Ersoy bu türde başarılı örnekler vermişlerdir.

Şiir Türleri

1. Lirik Şiir

  • Aşk, ayrılık, hasret ve özlem gibi konuları duygusal bir dille anlatan şiire lirik şiir denir.
  • Eski Yunan edebiyatında şairler şiirlerini Lyra (lir) denilen bir sazla söyledikleri için bu tür şiirlere lirik denilmiştir.
  • Gazel, şarkı koşma, semai lirik şiire örnektir.

2. Pastoral Şiir

  • Doğa güzelliklerini, kır ve doğa sevgisini, orman, yayla, dağ, köy ve çoban yaşamını, bunlara karşı duyulan özlemleri anlatan şiir türüdür.
  • Şair doğa karşısındaki duygularını anlatıyorsa “idil”, bir çobanla karşılıklı konuşuyormuş gibi anlatıyorsa “eglog” adını alır.

3. Epik Şiir

  • Yiğitlik, kahramanlık, savaş temalarını işleyen şiirlerdir.
  • Destansı özellikler gösteren şiirlerdir.
  • Okuyanda coşku ve yiğitlik duygusu uyandırır.
  • Epik sözcüğü, Yunancada destan anlamındaki epope’den gelmektedir.

4. Didaktik Şiir

  • Bilgi vermek, öğretmek, öğüt vermek gibi öğretici amaç taşıyan şiirlerdir.
  • Manzum hikâyeler ve fabllar da bu gruba girer.

5. Satirik Şiir

  • Toplumdaki çeşitli düzensizlik ve bozuklukları iğneleyici sözlerle, alaylı ifadelerle eleştiren şiirlerdir.
  • Halk edebiyatında “taşlama”, Divan edebiyatında “hiciv” denir.

6. Dramatik Şiir

  • Tiyatroda kullanılan şiir türüdür.
  • Eski Yunan edebiyatında oyuncuların sahnede söyleyecekleri sözler şiir haline getirilir ve onlara ezberletilirdi. Bu şekilde sözler şiir şeklinde söylenirdi.
  • Dramatik şiir, karşılıklı konuşma şeklinde yazılan manzumelerdir.
  • Bizde birkaç sanatçı dışında pek kullanılmamıştır.