1. İşlerken hülyanı sesten örgüler

Bir çini vazodan dökülen güller

Gibi hayalinde şafaklar güler

Buruşmuş bir çiçek, parmaklarında

Yukarıdaki dizelerde görülen söz sanatı aşağıdakilerden hangisi ile açıklanabilir?

A) Benzetme amacı gütmeksizin bir sözü başka bir söz yerine kullanma

B) Bir durumu olduğundan daha abartılı olarak dile getirme

C) İnsan dışındaki varlıklara insan özelliklerinin verilmesi

D) Bir durumun gerçek nedeninden daha farklı, başka bir nedene bağlanması

E) Bilinen bir durumun bilinmiyor gibi gösterilmesi

 

2. Kan tükürsün adını candan anan dudaklar

Sana benim gözümle bakan gözler kör olsun

Bu dizelerdeki altı çizili sözlerde görülen edebî sanat aşağıdakilerden hangisidir?

A) Kişileştirme   B) Benzetme   C) Mübalağa   D) Hüsn-i ta'lil   E) Mecaz-ı mürsel

 

3. I. Akşam, yine akşam, yine akşam

Göllerde bu dem bir kamış olsam

II. Ey mavi göklerin beyaz ve kızıl süsü

Kız kardeşimin gelinliği, şehidimin son örtüsü

III. Mademki hayat bir yaz yağmuru kadar kısa

Sularla yaklaşır, sularla gider

Yukarıdaki ikili dizelerde görülen söz sanatları aşağıdakilerin hangisinde sırasıyla verilmiştir?

A) Tekrir – nida – benzetme

B) İstiare – mübalağa – benzetme

C) Hüsn-i ta'lil – mecaz-ı mürsel – kinaye

D) Tekrir – teşhis – istiare

E) Teşbih-i beliğ – tecahül-i arif – hüsn-i ta'lil

 

4. Dövdükçe tavlanan demir er geç kılıçlaşır

Her kın filizlenip, Ali'den Zülfikar açar

Bu dizelerde Hz. Ali'nin kahramanlıkları ve onun meşhur kılıcı Zülfikar hatırlatılmıştır.

Aşağıdakilerden hangisinde buna benzer bir söz sanatı vardır?

A) Hırçın yel, uslu dal kapışırlar yalınkılıç

Rüstem bitirse bir savaş, İsfendiyar açar

B) Gül sarardı döküldü koklamadan

Söndü her kurulan ocak yanmadan

C) Al benizleri şimdi süzgün, sarı

Göz kapaklan isli, mor sürmeli

D) Umutlar saçımda oldu beyaz

Beni avutmuyor sana gelen yaz

E) Yel yapraklarımı savurur

Dört yanım yağmurla örtülü

 

5. İlâhî! hamdini sözüme sertâc ettim, zikrini kalbime mi'râc ettim, kitabını kendime minhâc ettim. Ben yoktum var ettin, varlığından haberdar ettin, aşkınla gönlümü bî-karar ettin.

Bu parçadaki altı çizili sözcükler aşağıdakilerden hangisine örnektir?

A) İmale   B) Seci   C) Aliterasyon   D) Redif   E) Cinas

 

6. Aşağıdakilerin hangisinde boş bırakılan yere ayraç içindeki sözcük getirilirse tanım yanlış olur?

A) Düz yazıda anlatıma akıcılık kazandırmak için uyaklı sözcükler kullanma sanatına —- denir. (seci)

B) Anlamca birbiriyle ilgili sözcükleri bir arada kullanma sanatına —- denir. (tenasüp)

C) Şiddetli duyguları coşkun bir seslenişle anlatmak için genellikle "ay, ey, hay" gibi ünlemlerle yapılan seslenme sanatına —- denir. (nida)

D) Söz arasında, herkesçe bilinen geçmişteki bir olaya, ünlü bir kişiye işaret etme, onu anımsatma sanatına —- denir. (telmih)

E) Şiirde ahenk oluşturacak şekilde, aynı sesi tekrarlama sanatına —- denir. (tekrir) 

 

7. "Ateş olmayan yerden duman çıkmaz." atasözünde aşağıdaki açıklamalardan hangisine uygun bir söz sanatı vardır?

A) Bir sözü, hem gerçek hem de mecaz anlamını düşündürecek biçimde kullanma

B) Bir durumu gerçekte olduğundan daha üstün gösterme

C) Bilinen bir şeyi bir anlam inceliği oluşturmak için bilmiyor görünme

D) Aynı varlığın, olayın ya da durumun birbirine karşıt iki yönünü bir arada belirtme

E) Bir olgunun gerçek etkenini bir yana bırakarak olguyu başka bir nedene bağlama

 

8. Lâleyi sümbülü, gülü hâr almış.

Zevk u şevk ehlini âh u zâr almış

Bu dizelerde olduğu gibi anlamca birbirleriyle ilgili olan sözcükleri bir arada kullanma sanatı aşağıdakilerden hangisidir?

A) Teşhis   B) Tenasüp   C) Telmih   D) Cinas   E) Tecahül-i arif

 

9. Yunus ki nergiste güler, gülde kanar

Kırlarda gelincikte onun bağrı yanar

Bu dizelerde "gül, nergis, gelincik" çiçek adları ile —- yapılmıştır.

Yukarıdaki açıklamada boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir?

A) Tevriye   B) Seci   C) Tariz   D) Kinaye   E) Tenasüp

 

10. Her nere gidersen eyle talanı

Öyle yap ki ağlatasın güleni

Bir saatte söyle yüz yalanı

El bir doğru söz söylerse inanma

Bu dizelerdeki söz sanatı, aşağıdakilerden hangisidir?

A) Telmih   B) Abartma   C) Tekrir   D) Leff ü neşr   E) Tariz

 

11. Duygularını "Korkudan, yüreğim ağzıma gelmişti." cümlesiyle dile getiren bir çocuk, aşağıdaki açıklamalardan hangisine uygun bir söz sanatına başvurmuştur?

A) Bir anlam inceliği yaratmak için bildiği bir şeyi bilmezden gelme

B) Bir durumu ya da gerçeği olduğundan çok büyük gösterme

C) Bir olgunun gerçek etkenini bir yana bırakarak olguyu başka bir nedene bağlama

D) Aynı varlığın, olayın ya da durumun birbirine karşıt iki yönünü bir arada belirtme

E) Aralarında ortak özellik bulunan iki kavramı birbiriyle karşılaştırma

 

12. Tuna'yı göremedim fakat tanırım

Bir ümit önünde koştuğum zaman

Bu dizelerde "Tuna" sözcüğü "Tuna Nehri" yerine kullanılmıştır.

Aşağıdakilerden hangisinde buna benzer bir söz sanatı vardır?

A) Bir gül mahzun durur bahçede

Yanakları yorgun

B) İsmin bir goncadır dudaklarımda

Mevsimler geçse de açılmıyor

C) Gönül sandalının dümeni yitsin

Kapılsın dalgaya, rüzgârda uçsun

D) Zihnim bu şehirden, bu devirden çok uzakta

Tamburi Cemil Bey çalıyor eski plakta.

E) Hoyrattır bu akşamüzerleri daima

Gün saltanatıyla gitti mi bir defa

 

13. Bu eller miydi masallar arasından

Rüyalara uzattığım bu eller miydi?

Arzu dolu, yaşamak dolu

Bu eller miydi resimleri tutarken uyuyan

Bu dizelerdeki söz sanatı, aşağıdakilerden hangisidir?

A) Telmih   B) Abartma   C) Tecahül-i arif   D) Leff ü neşr   E) Tariz

 

CEVAP ANAHTARI

1-C  2-E  3-A  4-A  5-B  6-E  7-A  8-B  9-E  10-E  11-B  12-D  13-C