1. I. İslam kültürü etrafında gelişmiş ve aydınlara seslenmiştir.

II. Gazel, kaside, mesnevi gibi ortak nazım şekillerine sahiptir.

III. İdealize edilmiş ve mazmun denen imgelerle kurulmuş kendine özgü bir anlatımı vardır.

IV. Düşünsel konular düzyazıyla, duygusal konular şiirle anlatılmıştır.

V. Şiirde parça güzelliği hedeflenmiş, en güzel beyiti söylemek esas alınmıştır.

Divan edebiyatı ile ilgili olarak yukarıdaki numaralanmış bilgilerden hangisi yanlıştır?

A) I.   B) II.   C) III.   D) IV.   E) V.

 

2. Rübai ile tuyuğun karşılaştırıldığı aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır?

A) İkisi de aruzun aynı kalıplarıyla yazılır.

B) İkisi de tek dörtlükten oluşur.

C) İkisi de aaxa kafiye örgüsüyle yazılır.

D) İkisi de genellikle felsefî konularda yazılır

E) İkisinde de şair, adını ya da mahlasını kullanmaz.

 

3. Zevke ve eğlenceye düşkün olmasına rağmen ölçülü ve hesaplı bir hayat yaşadı. Kanunînin ölümü üzerine yazdığı mersiye, onun hükümdara duyduğu gerçek saygı ve bağlılığı ispatladı, içtenliği, ifade ve ahenk güzelliği ile bu mersiye Divan edebiyatının şaheserlerinden sayılır. Divan'ında bulunan bir dizesinde "Şairler Sultanı" diye tanınmış olmasını kastederek "Bu devirde söz ülkesinin padişahı benim." diyen, kaside ve gazel yazmanın kendisine özgü olduğunu söyleyen bu övüngen ve gururlu şair kendinden sonraki Türk şairleri tarafından örnek alınmıştır.

Bu parçada sözü edilen sanatçı aşağıdakilerden hangisidir?

A) Nedim   B) Bakî   C) Fuzulî   D) Necatî   E) Ahmet Paşa

 

4. Divan edebiyatında düzyazı ayrı bir marifet ürünü sayılır, ağdalı bir biçimle ortaya konurdu. —-, bir yazar olarak, bu geleneğe uymadı, daha çok günlük konuşma diline yakın, kolay söylenip yazılan bir dil benimsedi. Bu dil akıcıdır, sürükleyicidir, yer yer eğlenceli ve alaycıdır. Yazar gezdiği yerlerde gördüklerini, duyduklarını yalnız aktarmakla kalmamış, onlara kendi yorumlarını, düşüncelerini de katarak gezi yazısına yeni bir içerik kazandırmıştır. Burada yazarın anlatım bakımından gösterdiği başarı uyguladığı yazma yönteminden kaynaklanır. Anlatım belli bir zaman süresiyle sınırlanmaz, geçmişle gelecek, şimdiki zamanla geçmiş iç içedir.

Bu parçada boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir?

A) Sinan Paşa

B) Mercimek Ahmet

C) Evliya Çelebi

D) Kâtip Çelebi

E) Piri Reis

 

5. İyi bir öğrenim gördü. Çeşitli medreselerde müderrislik yaptı. Nevşehirli Damat İbrahim Paşa tarafından korundu. Şiirleriyle devlet büyüklerinin ve özellikle de III. Ahmed’in takdirini kazandı. Patrona Halil isyanı sırasında öldü… Lale Devri denen zevk ve eğlence döneminin şairi olarak yaşadı ve yaşadıklarını şiirleştirdi. Dilde ve nazım biçimlerinde yenilikler denedi. İstanbul'un eğlence dünyasını yansıttı. Hece ölçüsüyle bir türkü yazdı. Kendisinden sonra gelen birçok şairi etkiledi.

Bu parçada sözü edilen sanatçı aşağıdakilerden hangisidir?

A) Bakî          

B) Şeyhülislam Yahya

C) Nedim       

D) Necatî

E) Şeyh Galip 

 

6. XVI. yüzyıl şairlerinden olan —-, Türkçenin yanı sıra Arapça ve Farsçayı da öğrenmiş, bu üç dilde de divan oluşturmuştur. Şiirlerinde Azeri lehçesini kullanan şair, insanın aşk acısıyla olgunlaşacağına inanır. Bu anlayışında, tasavvuf felsefesine duyduğu ilginin rolü vardır. Gazel alanında üstün başarı sağlamıştır. Divanlarının yanında "Leyla vü Mecnun, Beng ü Bade" gibi mesnevileriyle tanınmıştır.

Bu parçada boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir?

A) Nâbi   B) Bâki   C) Nedim   D) Nef'î   E) Fuzulî

 

7. Aşağıda verilen bilgilerden hangisi Divan edebiyatı sanatçılarından Bâki ile ilgili değildir?

A) Kanunî döneminin ihtişamı onun şiirlerine de yansımıştır.

B) Kerbelâ'da yaşamış, hayatı sıkıntılar içinde geçmiştir.

C) Divan şiirindeki başarısıyla "şairler sultanı" unvanını almıştır.

D) Kadılık görevinde bulunmuş, çeşitli medreselerde müderrislik yapmıştır.

E) Kanunî Mersiyesi'ni yazmıştır.

 

8. Kasideyle ilgili olarak aşağıda verilen bilgilerden hangisi yanlıştır?

A) Baharın gelişini, çiçeklerin açmasını, kelebeklerin uçmasını konu edinen kasidelere bahariye denir.

B) Hz. Muhammed'i övmek, onun faziletlerini anlatmak için yazılan kasidelere naat denir.

C) Divan şairlerinin kendilerini ya da bir başka şair ya da kişiyi övdükleri kasidelere fahriye denir.

D) Ordunun akınlarını, savaşları, kahramanlıkları, zaferleri anlatılan kasidelere şehrengiz denir.

E) Ölen bir kişinin ardından duyulan üzüntü ve acıyı anlatmak, ölen kişiyi övmek amacıyla yazılan kasidelere mersiye adı verilir.

 

9. Divan şiiri ile ilgili aşağıdaki bilgilerden hangisi yanlıştır?

A) Arap, Fars ve Türk edebiyatlarında kullanılan ortak mazmunlarla söylenir.

B) Gazel, kaside, rubai gibi ortak nazım biçimleri kullanılır.

C) Asıl amaç sanat göstermek olduğundan, süslü ve özentili bir anlatımı vardır.

D) Aşk, ayrılık gibi bireysel konular işlenir.

E) Parça güzelliğine değil bütün güzelliğine ve konu bütünlüğüne değer verilir.

 

10. Aşağıdakilerden hangisi Divan edebiyatı düzyazı biçimlerinden biri değildir?

A) Tezkire   B) Sefaretname   C) Tuyuğ   D) Seyahatname   E) Tarih

 

11. Divan edebiyatı, şiirle zirveleşmiş bir edebiyattır. (I)Fuzuli, Baki, Nedim gibi Divan şairleri, çok başarılı şiirlere imza atmışlardır. Ancak bu, Divan edebiyatında nesir türünde eser verilmediğini göstermez. Evliya Çelebi, Sinan Paşa, Mercimek Ahmet, Katip Çelebi gibi isimler, nesir alanında büyük eserler vermişlerdir. (II)Evliya Çelebi'nin Sefaretname'si gezi edebiyatımızın önemli eserlerindendir. (III)Sinan Paşa'nın Tazarruname'si süslü nesrin en güzel örneğidir. Mercimek Ahmet, (IV)çeviri eseri Kabusname ile; (V)Katip Çelebi, Cihannüma adlı eseriyle Divan nesrine güç katmıştır.

Bu parçadaki altı çizili bölümlerin hangisinde bir bilgi yanlışı vardır?

A) I.   B) II.   C) III.   D) IV.   E) V.

 

CEVAP ANAHTARI

1-D  2-A  3-B  4-C  5-C  6-E  7-B  8-D  9-E  10-C  11-B