Alp Er Tunga Destanı Bu destanda Saka hakanı Alp Er Tunga‘nın İranlılarla yaptığı savaşlar anlatılır. Bu konudaki bilgiler, Firdevsi’nin Şehnamesine dayanmaktadır. Yusuf Has Hacip’in Kutadgu Bilig adlı yapıtında bu kahramanla ilgili beyitler bulunmaktadır. Kaşgarlı Mahmut’un Divan-ı Lügati’t Türk adlı yapıtında da kahramanla ilgili sagu vardır. Alp Er Tunga Destanı‘nın tümü elimizde yoktur. Alp Er Tunga’nın hayatı savaşlarla geçmiştir. Uzun süre mücadele ettiği İranlı Medlerin hükümdarı Keyhusrev ‘in davetinde hile ile öldürülmüştür. Alp Er Tonga, Asur kaynaklarında Maduva, Heredot’ta Madyes, İran ve İslâm kaynaklarında Efrasyab adlarıyla anılmaktadır. Orhun Yazıtlarında “Dokuz Oğuzlar” arasında “Er Tunga” adına yapılan “yuğ” merasiminden söz edilmektedir. Turfan şehrinin batısında bulunan “Bezegelik” mabedinin duvarında da Alp Er Tunga’nın kanlı resmi bulunmaktadır. “Divan ü Lügat-it Türk” ün yazarı Kaşgarlı Mahmud’a ve ” Kutadgu Bilig” yazarı Yusuf Has Hacip’e göre “Alp Er Tunga” iran destanı “şehname” deki büyük ve efsanevî Turan hükümdarı “Efrasiyab”dır. Firdevsî’nin Şehnamesi’nde uzunca bir yer verilen Afrâsyâb’ın aslında Alp Er Tunga olduğunu, Kutadgu Bilig’in şu mısralarından anlıyoruz: Bu Türk beğlerinde adı belgülüg Tunga Al Er irdi kutı belgülüg Bedük bilgi birle öküş erdemi Biliglig ukuşlug budun ködremi Tajikler ayur ânı Afrâsyâb Bu Afrâsyâb tutdı iller talab Tajikler bitimiş bitigde mum Bitigde yok erse kim ukgay ânı? (Bu Türk beğleri içinde adı belli, kut’u belli Alp Er Tunga, büyük ve erdemli bir hükümdardır. Çok bilgili, meziyetli bir büyüktür. Tajikler (İranlılar) ona Afrâsyâb diyorlar. Bu Afrâsyâb, baskın ve yağmalarla illeri (dünyayı) tuttu. Tajikler bunu kitapta yazmışlar. Kitapta yok olsaydı bunu kim anlardı?) Şecere-i Terakime’ye göre Selçuklu Sultanları kendilerini Efrasyab soyundan kabul ederlerdi. Rusların Yakut adını verdiği Türk gurup aslında kendilerine Saka dediklerini söylemişlerdir. Tarih içinde kaybolduğunu düşündüğümüz Saka Türklerinin az da olsa bir bölümünün bugün hayatiyetlerini sürdürmeleri pek çok meselenin yeniden araştırılarak doğruların ortaya çıkmasına yardımcı olabilecektir. Tarihçi Mesudî de M.S.7. yüzyılın başındaki Köktürk hakanının “Efrasyab” soyundan olduğunu yazmaktadır. Alp Er Tunga destanının metni bu güne ulaşamamıştır. Bir kısmından yukarıda bahsettiğimiz kaynaklarda bu değerli Saka hükümdarı ve kahramanı hakkında bilgiler ve bir de Alp Er Tunga sagusu (ağıtı) tespit edilmiştir: Alp Er Tunga öldi mü? Isız ajun kaldı mu? Ödlek öçin aldı mu? Emdi yürek yırtılur. Ödlek yırag közetti Oğrun tuzağ uzattı Begler begin azıttı Kaçsa kah kurtulur? Begler atın urgurup Kadgu anı turgurup Mengzi yüzi sargarup. Korkum angar türtülür. Uluşıp eren börleyü’ Yırtıp yaka urlayu Sıkrıp üni yırlayu Sığtap közi örtülür. Könglüm için ötedi. Yitmiş yaşıg kartadı Kiçmiş ödig irtedi Tün kün kiçip irtelür (Günümüz Türkçesi) Alp Er Tunga Öldü mü Dünya sahipsiz kaldı mı Korkak öcünü aldı mı Şimdi yürek yırtılır Felek yarar gözetti Gizli tuzak uzattı Beylerbeyini kaptı Kaçsa nasıl kurtulur Erler kurt gibi uludular Hıçkırıp yaka yırttılar Acı seslerle bağırdılar Ağlamaktan gözleri kapandı Beğler atlarını yordular Kaygı onları durdurdu Benizleri yüzleri sarardı Safran sürülmüş gibi oldular Kutadgu Bilig’de “Alp Er Tunga” hakkında şu bilgi verilir: “Eğer dikkat edersen görürsün ki dünya beyleri arasında en iyileri Türk beyleridir. Bu Türk beyleri arasında adı meşhur ikbali açık olanı Tonga Alp Er idi. O yüksek bilgiye ve çok faziletlere sahip idi. Ne seçkin, ne yüksek, ne yiğit adam idi; zaten âlemde ferasetli insan bu dünyaya hâkim olur”. İranlılar ona Efrasiyap diyorlar; bu Efrasiyap akınlar hazırlayıp ülkeler zaptetmiştir. Dünyaya hâkim olmak ve onu idare etmek için pek çok fazilet, akıl ve bilgi gerekir. İranlılar bunu kitaba geçirmişlerdir. Kitapta olmasa onu kim tanırdı.” Bugünkü bilgilerimize göre Alp Er Tunga ile ilgili en geniş bilgi İran destanı Şehname’de tespit edilmiştir.
Ödlek yarağ közetti Oğrun tuzağ uzattı Begler begin azıttı Kaçsa kah kurtulur? Orijinali budur. Yanıtla
Ben anlamıyorum şu devrin gençlerini. O üstte yazılan her harf atalarımızdan kalan en güzel mirastır bize. Sırf ödev için araştırmayın Türkçülüğümüzü. Bu nesil şu an bizim ellerimizde. Bizden sonra gelecek nesiller, bizden gördüklerini yapacaklar. Eee biz ne yapıyoruz? Ödev olsun da deyip not almak için ezberci zihniyetleşiyoruz. Kendimize gelelim. Tanrı Türk’ü korusun ve yüceltsin. Yanıtla
Rab: İbranice, sıkıntı yok. İlah: Farsça yine sıkıntı yok. Allah: Arapça zaten sıkıntı yok. Tanrı: Türkçe, sıkıntı büyük. Hem de Alp Er Tunga destanı altında.
Ha tanrı demişsin, ha Allah demişsin ne fark eder? Önemli olan yaradanı anmak ve onu en güzel zikretmektir.
Yanlış bilgi! Alp Er Tunga destanının yani ilk Türk topluluğu olan Sakaların (İskitler) kadın asker olduklarını niye yazmıyorsunuz? Yıllardır Alp Er Tunga’yı erkek sanıyorduk sayenizde. Yanıtla
Alp Er Tunga erkekti zaten. Sonrasında kadın hükümdarlar oldu, Tomris denirdi onlara da. Yani Alp Er Tunga hala erkek.
Çok güzel olmuş. Şimdi bir de Şu Destanı, Yaratılış Destanı, Oğuz Kağan Destanı’nı yazmak gerekiyor. Yanıtla