Teşbih (Benzetme)

Aralarında ortak yön bulunan iki şeyden zayıfın kuvvetliye benzetilmesine teşbih denir. Benzetmede dört unsur vardır:

Benzeyen (zayıf unsur)
Kendisine benzetilen (kuvvetli unsur)
Benzetme yönü (iki varlık arasındaki ortak yön)
Benzetme edatı (gibi, kadar, sanki, misal, tıpkı, benzer, andırır, âdeta …)

Teşbih Sanatına Örnekler:

Tam bir benzetmede bu dört unsur bulunur. Bu dört unsurun da bulunduğu benzetmelere ayrıntılı (mufassal) benzetme denir.

“Dalgalardan gemimiz martı gibi oynaktır şimdi.” dizesinde benzetmenin dört unsurunu da görüyoruz:
Benzeyen: gemi
Kendisine benzetilen: martı
Benzetme yönü: oynak olması (dalgaların etkisi ile hareketli olması)
Benzetme edatı: gibi

“Yolcuyum bir kuru yaprak misali
Rüzgârın önüne atılmışam ben”
Bu dizelerde de tam bir benzetme söz konusudur.

Benzeyen: ben
Kendisine benzetilen: kuru yaprak
Benzetme yönü: rüzgârın önüne atılmak
Benzetme edatı: misali

Bazen teşbihin öğelerinden benzetme yönü söylenmez. Bu tür benzetmelere kısaltılmış (muhtasar) benzetme denir.

“Kardeşi tıpkı tilkidir, ondan kendini sakın.” cümlesinde kısaltılmış benzetme vardır. Bu cümlede benzetme yönü söylenmemiştir.
Benzeyen: kardeşi
Kendisine benzetilen: tilki
Benzetme yönü: (yok)
Benzetme edatı: tıpkı

Benzetme öğelerinden sadece benzeyen ve kendisine benzetilenin kullanılması ile yapılan benzetmelere teşbih-i beliğ (güzel benzetme) denir.

“Nedendir de kömür gözlüm nedendir
Şu geceki benim uyumadığım
Çetin derler ayrılığın derdini
Ayrılık derdine doyamadığım”

Bu dörtlükte “kömür gözlüm” sözleriyle teşbih-i beliğ yapılmıştır. Gözler renk bakımından kömüre benzetilmiş; ama benzetme yönü ile benzetme edatı, söylenmemiştir.

Benzeyen: göz
Kendisine benzetilen: kömür
Benzetme yönü: (yok)
Benzetme edatı: (yok)

“Yüce dağ başında olur sayrılık
Sen düşürdün gül benzime sarılık “
Bu dizelerde “beniz”, “gül” e benzetilerek teşbih-i beliğ yapılmıştır.

“Mehtap kemer taze belinde
Üstünde sema gizli bir örtü
Yıldızlar onun güldür elinde “

Bu dizelerde ise “mehtap”, “kemer’e; “sema”, “örtü”ye; “yıldızlar” ise “gül”e benzetilerek teşbih-i beliğ yapılmıştır.

“Geçen her saat, her geçen saniye
Göl altın güğümdür coşan maviye”
dizelerinde göl “altın güğüme” benzetilerek teşbih yapılmıştır.


100 Yorum Var: “Teşbih (Benzetme)

    1. Ya yapma Merve nereyi anladın yazılıya soksam 01 bile alamazsın belki alırsın o da ismini yazdın diye!

    2. Çok eksik, teşbihlerde 4 tane var: ayrıntılı, pekiştirilmiş, kısaltılmış, yalın ama sadece iki tane yazılmış.

    1. Bence harika bir anlatım değil biraz daha iyi olabilirdi. İçinde benim anlamadığım birkaç kelime oldu onun dışında bence iyi.

    2. Nerede anlatılmış sadece üç tane var 4 tane olması gerekiyor.

    1. Benzetme yönü güçlülüktür, bunu belirtmesi gerekmez.

  1. Teşekkürler elleriniz dert görmesin çok güzel bir anlatım, konuyu tam anlayamamıştım ama şimdi anladım.

  2. O kadar iyi bir site ki bayıldım muhteşem ödevime çok yardımcı oldunuz. Teşekkür ederim.

  3. Anlatım bozukluklarını da düzeltenler yanlış düzelttiler, site işime yaradı çok teşekkürler.

Eyyüp için bir yanıt yazın Yanıtı iptal et

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir