Söz Öbeklerinde Anlam Test-5

1. (I) Shakspeare’in bir yapıtını okumamış olsak kıyamet mi kopar? (II) Ama olmuyor, ozanın adı çekiyor bizi. (III) Onun bir yapıtını bile okumamış olmak, okumadığımızı söylemek ağırımıza gidiyor. (IV) Dünya edebiyatının parmakla gösterilen bir yazarının bütün yapıtlarını, bazılarını okurken sıkılsak da, okuyacağız. (V) Bu okumalar bizim için bir borç, hayranlığın yüklediği bir boyun borcu değil midir?

Numaralanmış cümlelerden hangisinde deyim kullanılmamıştır?

A) I.   B) II.   C) III.   D) IV.   E) V.

 

2. Aşağıdaki cümlelerden hangisinde “bir işe karışmış olmak, gizli bir ilgisi bulunmak” anlamında bir deyim kullanılmıştır?

A) Müdürün tayinini çıkartmak için elinden geleni yapmıştı.

B) Sırrı Bey’i, ünlü şairin ölümünde eli olanlardan saymak gerekir.

C) Üç yıl boyunca biz, bu adamdan neler çektik.

D) Elinde olmadan başını kaldırdı ve konuşmak zorunda kaldı.

E) Elinden bir kaza çıkacak diye kavgaya karışmadı.

 

3. Aşağıdaki cümlelerden hangisinde “yan” sözcüğü deyim içinde kullanılmamıştır?

A) Annesini de yanma alınca tatile gitme isteğini babasına kabul ettirdi.

B) Bu yıl düzenli çalışacağına ilişkin söz verdi, ama yine yan çiziyor.

C) Okuduğu yazıları değerlendirirken yan tutmamaya özen gösterirdi.

D) Usta diye getirdiğiniz adam santral işinin yanından bile geçmemiş.

E) Kullandığı ilacın yan etkilerinin olduğunu bilmiyormuş.

 

4. Aşağıdaki cümlelerden hangisinde bir deyim yanlış kullanılmıştır?

A) Çocuk, bu sevinçli haberi duyunca neye uğradığını şaşırmıştı.

B) Yanımıza aldığımız bir kitap, yolculukta bizim için can yoldaşıdır.

C) Bu çocuk, yaşamında artık vazgeçemeyeceği bir yer tutuyordu.

D) Şoför, yolcuları yetiştirebilmek için elinden geleni yaptı.

E) Bu saatte, geldiği yoldan geri dönmeyi gözü kesmiyordu.

 

5. Aşağıdaki cümlelerden hangisinde deyim yanlış anlamda kullanılmıştır?

A) O kadar çok bekledik ki, meraktan çatladık.

B) Durumu düzeltmek istiyorduk, ama kaş yapalım derken göz çıkardık.

C) Yeni tanıştığımız bu çocuk, bize kırk yıllık dost gibi davranıyordu.

D) Kimse ne olduğunu anlamadan, kaşla göz arasında çantaları değiştirdi.

E) Adamcağız öylesine heyecanlıydı ki, ortalığı kırıp geçirdi.

 

6. Aşağıdaki cümlelerden hangisinde “baş” sözcüğü deyim içinde kullanılmamıştır?

A) Bu çocuklar, her nasılsa başıboş yaşamaya alışmışlar.

B) Başında bulunduğunuz görev oldukça önemli olmalı.

C) Önüne gelen yazıları baştan savma kontrol edip imzalıyordu.

D) Adamlar, Hayri Efendi’yi başlarından atmanın yolunu arıyorlardı.

E) Bugünden sonra herkes başının çaresine baksın, kendi başına çalışsın.

 

7. Aşağıdaki cümlelerden hangisinde “el” sözcüğü deyim içinde kullanılmamıştır?

A) Sanatçıların el üstünde tutulduğu dönemler çok azdır.

B) Öğretmene, köy muhtarının eliyle bir yazı gönderdiler.

C) Bu insanların bir parça gelirine el koymak istiyorlar.

D) Sahildeki bu iki otel, geçen yıl el değiştirmişti.

E) Pazar günü evde kalınca, evdeki eski sehpaları elden geçirdi.

 

8. Aşağıdaki cümlelerden hangisinde “söylediğini, istediğini yaptırmak” anlamında bir deyim kullanılmıştır?

A) Bu toplantıda büyüklere söz düşmüyordu.

B) O gün gelsin, benim de söyleyeceklerim var.

C) Kim olsa yapardı; bu kadarcık İşin sözü mü olur?

D) Düğün sahipleri bir türlü karşı tarafa söz geçiremediler.

E) Bu çocuğun söz getirmeyeceğini hepimiz biliyorduk.

 

9. Aşağıdaki atasözlerinin hangisinde koşul anlamı vardır?

A) Sözü söyle alana, kulağında kalana.

B) Tembele iş buyur, sana akıl öğretsin.

C) At ölür, meydan kalır; yiğit ölür, şan kalır.

D) İnsan yedisinde ne ise yetmişinde de odur.

E) Kötü söyleme eşine, zehir katar aşına.

 

10. Geçen gün motorlu trenle geldim İstanbul’dan. (I) Ankara’ya yediyi on geçe varacağımıza sekize on kala vardık. (II) Kırk dakikalık bir gecikme oldu. (III) Çok değil, ama sinirlendiriyor insanı. (IV) Ankara’ya erken gelsem yapacağım bir iş mi vardı sanki? (V)

“Tepem attı” deyiminin numaralanmış yerlerden hangisine getirilmesi uygun olur?

A) I.   B) II.   C) III.   D) IV.   E) V.

 

11. İnsan, bir işi yapmak istemediğinde birtakım gerekçeler ileri sürer, açıktan “yapmam” demez. Ortaya attığı bahanelerle sözü edilen işi gerçekleştirmesinin olanaksız olduğunu anlatmaya çalışır.

Aşağıdaki atasözlerinden hangisi yukarıda anlatılan durumu ortaya koyar?

A) Kurda komşu giden, köpeğini yanında götürür.

B) Kötü komşu, insanı mal sahibi yapar.

C) Kurda: “Neden boynun kalın?” demişler, “İşimi kendim görürüm de ondan.” demiş.

D) Köylü, misafir kabul etmeyiz demez, konacak konak yoktur, der.

E) El, elin eşeğini türkü çağırarak arar.

 

12. Aşağıdaki cümlelerden hangisinde “dil” sözcüğü deyim içinde kullanılmıştır?

A) Dilin üzerindeki lekeler hastalık belirtisi olarak kabul edilir.

B) Konuşma dilindeki bazı sesler yazıda gösterilemez.

C) Cahit Sıtkı’nın dili, T. Fikret’e göre daha yalındır.

D) Ağzına geleni söylüyordu, ama yazarın sanat gücüne dil uzatamıyordu.

E) Dilbilimi bu yüzyılda yaygınlaşmaya başlayan bir bilim dalıdır.

 

13. Deyimler kalıplaşmış sözlerdir. Deyimi oluşturan sözcüklerin yeri değiştirilemeyeceği gibi, o sözcüklerin yerine başka sözcük de kullanılamaz.

Aşağıdaki cümlelerde geçen deyimlerden hangisinde yanlış sözcük kullanılmıştır?

A) Aynada gördüğüm yüzden başka hiç kimseye hesap vermek zorunda değilim

B) Anlatılanlara bakılırsa gözünü daldan, budaktan saklamayan birisiymiş.

C) Çocuklar, kadına göz açtırmıyor, sabahtan akşama kadar onu meşgul ediyorlardı.

D) Etrafta duran paha biçilmez Çin vazoları gözleri kamaştırıyordu.

E) Başlangıçta çok zorluk çektiğini, ama işine dört elle sarılarak başarıya ulaştığını anlattı.

 

14. “Onun ne yaptığını, hangi İşle uğraştığını anlamak mümkün olmazdı. Öyle ki karda gezip izini belli etmezdi.”

Altı çizili deyimin anlamını karşılayabilecek bir deyim aşağıdakilerden hangisinde kullanılmıştır?

A) Önüne getirilen her teklifi kılı kırk yararcasına inceler, sonra karar verirdi.

B) Ozan kadar ince eleyip sık dokuyan bir başkası çıkmaz.

C) Saman altından su yürütür de hiç haberiniz olmaz.

D) Ne zaman nerede olacağı bilinmez; hangi taşı kaldırsan altından çıkar.

E) Her zaman, ne yapar eder bir çıkış yolu bulur.

 

15. Aşağıdaki cümlelerden hangisinde “kol” sözcüğü deyim içinde kullanılmamıştır?

A) Öylesine temizlik hastasıydı ki, tutmadan önce kapı kollarını mendiliyle silerdi.

B) Güçsüzlere kol kanat olmak bir insanlık görevi olduğu gibi, aynı zamanda bizim bir geleneğimizdir.

C) Ünlü sanatçı, yeni bir kitap için şimdiden kolları sıvamış bile.

D) Amcasını, en büyük destekçisini, kaybedince kolu kanadı kırıldı.

E) Ayakta duramayacak kadar halsizdi; basamakları, ancak bir arkadaşının koluna girmesiyle çıkabildi.

 

CEVAP ANAHTARI

1-B  2-B  3-E  4-A  5-E  6-B  7-B  8-D  9-E  10-C  11-D  12-D  13-B  14-C  15-A