Öne Çıkanlar

Öğüt verici bir olayı anlatan uzun şiirlerdir. Her çeşit konu işlenebilir. Roman ve öykünün yerini tutan bir nazım şeklidir. Mesnevilerin genel özellikleri şunlardır:

  • Kelime anlamı “ikili, ikişer ikişer”dir.
  • İran edebiyatından alınmıştır. İran edebiyatında Firdevsî’nin Şehname’si ünlüdür.
  • Klâsik halk hikâyeleri, destanî konular, aşk hikâyeleri, savaşlar, dinî ve felsefî konuları işlenir.
  • Konu ne olursa olsun olaylar masal havası içinde anlatılır.
  • Konularına göre sınıflandırılırlar: aşk, din ve tasavvuf, ahlâk ve öğreticilik, savaş ve kahramanlık, şehir ve güzelleri, mizah.
  • İran edebiyatından alınmış nazım şeklidir.
  • Divan edebiyatının en uzun nazım şeklidir (beyit sayısı sınırsızdır). 20-25 bine kadar çıkabilir.
  • Mesnevi de bölümlerden oluşur: Önsöz, tevhit, münacat, naat, miraciye, 4 halife için övgü, eserin sunulduğu kişiye övgü, yazış sebebi, asıl konu, sonsöz.
  • Mesnevide her beyit kendi içinde kafiyelidir: aa bb cc dd ee …
  • Divan şiirinde beş mesneviden oluşan eserler grubuna (bugünkü anlamıyla setine) “hamse” denir.
  • Mevlânâ, Fuzulî, Şeyhî, Nabî ve Şeyh Galip (Hüsn ü Aşk) önemli hamse şairlerimizdir.

Edebiyatımızda yazılmış ünlü mesneviler şunlardır:

  • Ahmedi – İskendername
  • Süleyman Çelebi – Mevlid
  • Şeyhi – Harname, Hüsrev ü Şirin
  • Nabi – Hayrabat
  • Fuzuli – Leyla ile Mecnun
  • Şeyh Galip – Hüsn ü Aşk

Ayrıca Bkz. Aşk Konulu Mesneviler